donderdag 16 april 2015

Lei(j)derschap

Boos, verdrietig en teleurgesteld maar verder viel het wel mee. Zo reed ik laatst naar huis van mijn werk. De Red Hot Chili Peppers schallend over de luidspreker. Ik brul mee met “Soul to squeeze" en "Save the population”. 
Gelukkig wacht thuis het voorrecht van de hondenbezitter. Twee huskyheren komen me vrolijk verwelkomen. Zodra de merken dat baasje niet vrolijk is laten ze zich ieder van hun eigen beste kant zien. Spot kruipt in me en laat zich uitgebreid knuffelen. Shadow zoekt een speeltje en daagt me uit voor een trekspel. Het leven hoort immers een feestje te zijn! 

Ik app aan mijn grote broer dat ik baal. Gefrustreerd ben omdat ik weet dat mijn plan ok is, mijn visie klopt. Het ingrijpend is maar toch een goede oplossing. Maar dat ik me een speelbal voel tussen twee fronten, niks te zeggen heb en geen vertrouwen krijg. Hij appt  terug, spreekt me moed in, ik moet niet bij de pakken neerzitten. Er volgt een simpele zin “Leaders lead”. Ik stop en denk na. Is het echt zo simpel? Jawel, zegt hij, en denk eens aan het uitzicht. Stel je een span husky’s voor: wiens uitzicht heb je liever? Dat van de husky op kop? Of dat van de achterste rij? Ik grijns. Eindelijk betrap ik hem op een vergissing. 

Hij kent overduidelijk de term “Mushers’s view” niet! Een span husky’s wordt van achteruit geleid. Dat is niet altijd even simpel en niet altijd even fraai van uitzicht. Sterker nog, een musher krijgt ook regelmatig een hoop "shit" over zich heen. Letterlijk. Bij een team dat start en in beweging komt, komen namelijk ook de darmen op gang. Met als resultaat soms bevroren poep tot in de capuchon van de musher. 
Musher's view - op een goede moment. 





Maar hoe werkt dat leiding geven aan dat span dan eigenlijk? Aan de ene kant moet de leidershond doen wat de musher vraagt. Maar afdwingen kan deze het niet. Ja, hij kan op de rem gaan staan. Dat levert nogal wat frustratie op. Bij de honden die vooruit willen. Bij de musher die dat eigenlijk ook wil. Haal je in het begin van een tocht er te vaak de vaart uit, dan merk je dat de hele rest van de route. Ze lopen veel minder goed, zijn sneller afgeleid. Gaat de start voorspoedig, ben je samen op weg naar hetzelfde doel, dan is er veel meer focus en drive. 

Soms moet de musher erop vertrouwen dat als hij de leidershond wat vraagt maar deze volgt de opdracht niet op, dat daar dan een goede reden voor is. Dat is best lastig. Een hond kan afgeleid zijn door het spoor van een overstekende ree. Dan is een strenge maar duidelijke “On bye" (= negeren en doorlopen) op zijn plaats. Maar een hond kan ook weigeren door te lopen omdat het ijs op de bevroren rivier niet stevig genoeg is. Op dat moment betekent niet luisteren naar de hond zijn en jouw leven in gevaar brengen. 

In sommige opzichten is de musher veiliger dan de leidershond. Die neemt immers het eerste risico. Aan de andere kant heeft hij of zij fysiek niks in te brengen tegen wat voor hem loopt. Zou een team zich echt tegen een musher keren, hij overleefde dat niet. Dat gebeurt eigenlijk nooit. Op het moment dat je daar als musher bang voor bent, wordt de verhouding meteen enorm krampachtig. 
Idealiter is een team sturen het intomen van krachten die voor een groot deel hetzelfde willen. Die zich herkennen in de gedachte van samen op stap zijn. Waarbij je je team ook nog eens de vrije hand geeft terwijl de shit over jou heen komt. Bijzonder eigenlijk. 

Een musher kan dat nooit alleen. Hij heeft de hulp van een leidershond nodig. Idealiter gaan leidershond en musher in gesprek. Vragen stellen en luisteren naar de antwoorden. Best een uitdaging als je een totaal andere taal spreekt. Maar weinig honden zijn geschikt als leidershonden. Zij plaatsen zichzelf namelijk in een lastige positie. Zij luisteren naar de musher en moeten op hun beurt ook zorgen dat de rest van het team in het gareel blijft. Een zware taak. Een goede musher steunt hun daarbij en schenkt vertrouwen. Als beloning hebben deze honden het mooiste uitzicht van allemaal. Een reden om die positie in willen blijven nemen. Maar dan wel graag met steun van achteren en zonder dat er steeds geremd wordt. 
Leonard Seppala met zijn sledehonden speelde een cruciale rol
 in het bedwingen van een difterie epidemie in Alaska
 (voor hele verhaal lees "The cruelest miles")

zondag 12 april 2015

Dag Kay, goede reis....

Een paar weken geleden vroeg een vriendin mij een paar foto's van haar husky Kay te maken. Hij wordt een dagje ouder, loopt niet meer goed, eet moeilijker, slaapt steeds meer en steeds dieper en dat alles ondanks flinke pijnstilling. Het moment van die vreselijk moeilijke keuze nadert. Moeten we ingrijpen of mogen we wachten tot hij zelf gaat? Weegt het plezier dat hij in zijn wandelingen heeft op tegen wat niet meer gaat? En misschien wel de belangrijkste vraag: heeft hij nu wel of niet pijn? Want dat laatste is oh zo moelijk te zien. 

Inmiddels is de knoop gehakt. Morgen mag hij gaan. Bij mij komt oud verdriet naar boven, zoals bij iedereen die dit moeilijke besluit ook ooit heeft moeten nemen. Dus hier een kort eerbetoon aan de lieve, oude, tikje eigenwijze - het blijft een husky - oude man. 


 De tijd is gekomen. 
De Siberische husky heft zijn hoofd.
Om de hoek is een nieuw avontuur.
Aan de andere zijde van de Regenboogbrug. 

Vol goede moed gaat hij op pad. 
Negeert grasgroene weides vol balletjes. Da’s voor labjes. 
Gaat voorbij aan de schaapjes en hindernissen. Da’s voor Borders. 

Neus in de wind, soepele tred. Het Noorden roept. 
De lucht wordt kouder. 
De volle maan werpt zijn zilveren licht. 
Reflectie op sneeuw en ijs
Geen wegen. Geen hekken. De eindeloze ruimte. Vrijheid.
De Siberier stopt. Kijkt om zich heen. Stilte. 

 Dan gebeurt het. 
In de verte klinkt gehuil. 
De Siberier antwoordt. Kop achterover
Een woeste ontlading van licht en kleur
Komt aangestormd. 

 Soortgenoten! Ze springen en dansen. 
Waardoor de stralen van de maan
hun harnas omtoveren
tot een explosie van groen en rood en paars. 

Ze nemen de vreemdeling op in hun midden. 
En als bij toverslag 
is ook deze gehuld 
In een harnas
Van licht en kleur. 

Ze vervolgen hun weg 
In een woeste dans door de lucht
En dat is wat wij zien op die magische avonden
Als het Noorderlicht zich toont.





Dag Kay. Goede reis. En de groeten aan Chenak en Janouk. 

maandag 6 april 2015

De avonturen van Spot en de dame met baard.

Spot is niet de makkelijkste meer met vreemde honden. Was als pup alles nog leuk, na een paar akkefietjes met uitvallen, vooral naar honden naast fietsen, was de lol er voor mij een beetje af. Ik had het gevoel gekregen met 2 monsters aan de lijn te lopen, want valt Spot uit, dan doet broer Shadow gezellig mee. De twee musketiers zijn dan met hun kleine 50 kg moeilijk in toom te houden. 

Het maakte mij onzeker, wat Spot dan weer opvat als dat hij mij moet beschermen tegen al die enge honden. Omdat ik weet dat het ook een lieverd is, die het meestal echt niet kwaad bedoelt, dat zelfs een deel van het uitvallen simpelweg frustratie is, zoeken we naar manieren om dat vertrouwen in elkaar weer terug te krijgen. 
We gaan met hondentrainster Anya Perree naar de Groote Heide in Venlo. Een honden losloopgebied. Doodeng. Anya had de (lange) lijn vast en ik liep mee. Mezelf groot te houden. Te lachen. En vooral niet te schrikken. Wie zie ik daar? Een hele sociale Spot. Die met honden van groot tot klein kletst en snuffelt. Die als hij ruimte heeft prima duidelijk kan maken wat hij wel en niet leuk vindt. Conflicten liefst uit de weg gaat. 

Hierna mag ik zelf aan de slag. Hem aan de lange lijn kennis gaan laten maken met nieuwe honden. Brrr. Ik vind het spannend. Ik kies de slachtoffers met zorg: beetje groot en stevig graag, liefst ook van het vrouwelijk geslacht en sociaal vaardig. Mijn vriendin Jacqueline biedt zich aan. Het is alweer een jaar geleden dat we samen gewandeld hebben - dat krijg je ervan als je aan weerszijden van het land woont. In dat jaar is er veel gebeurd. Haar hond Gorby is helaas veel te vroeg overleden. Sneller dan gepland wordt hij opgevolgd door een nieuwe hond. Riezenschnauzerdame Shannah heeft heel snel behoefte aan een nieuw thuis en Jacqueline maakt in al haar verdriet ruimte voor deze dame omdat het NU moet. Achteraf vermoeden we de hand van Gorby. Het heeft zo moeten zijn want in een mum van tijd heeft deze dame zich ferm in hun huishouden genesteld. Het wordt dan ook hoog tijd om kennis te gaan maken. 

Dus toog ik afgelopen vrijdag met Spot en de lange lijn naar de Kampina voor een meet-en-greet met de dame met de baard. Ik ben een beetje te laat, rijdt de afgesproken parkeerplaats op en zie .. geen Jacqueline. Terwijl ze me wel heeft geAppt dat ze er is. Chips.... Als ik haar bel blijkt ze op een parkeerplaats een paar honderd meter verderop te staan. Op de achtergrond hoor ik ongeduldig gepiep. De dame wil overduidelijk actie en geduldig wachten is niet haar stiel. Dat heeft ze dan gemeen met Spot. Ik hoop alleen dat ze niet al te onbesuisd is want daar is mijn meneer dan weer niet zo van gediend.

Uiteraard heb ik mij druk gemaakt om niks. Als we aankomen inspecteert Shannah de auto en wordt er al nieuwsgierig aan elkaar gesnuffeld door de spijlen van het hek. Ik haal Spot uit de auto, dame en heer draaien even om elkaar heen en ... we kunnen op pad. Ze hebben elkaar goedgekeurd. 
Dikke vrienden

Vijf uur zwerven we door dit prachtige gebied. De enige keer dat Spot uitermate geirriteerd een felle blik op Shannah werpt is als ze voor de zoveelste keer zijn lijn als trekspeeltje gebruikt. Ik schiet in de lach. Weet hij ook eens hoe het voelt. Tenslotte ben ik meestal zijn slachtoffer als hij mij weer eens de berm in sleurt. 
Gezellig samen op stap


He kijk, wat leuk, hier ligt een trekspeeltje!
Dat sleuren valt vandaag erg mee. Hij heeft maar twee "fijne acties". Een keer als we ze laten poseren voor een foto naast het ven. Ik zit om mijn hurken klaar om een plaatje te schieten maar meneer ziet iets in de naastgelegen weide waar hij ineens in noodtempo naartoe sprint. De lijn ligt op de grond. De lange lijn. Van bijna 10 mtr. Die hij ten volle kan benutten. Gelukkig zie ik het nog een beetje aankomen en trekt hij me niet ondersteboven en vlieg ik staande een paar meter mee - de camera nog veilig in mijn hand. Jacqueline merkt droog op "ik snap wel dat jij soms last van je rug hebt" en verbaasd zich over Spot's reactie snelheid. 


Uhm, tja... Spot is alvast weg... 
De tweede keer is weer eens een Spotse belevenis. We zijn bijna aan het einde van de wandeling en Spot lijkt moe. Shannah nog niet (echt waar, Riesen hebben meer energie dan husky's!). Shannah loopt Spot uit dagen maar die heeft er niet echt zin in. De lijn ligt languit om de grond om ze communicatie ruimte te geven. 

Ineens schiet Spot in volle sprint weg. Om Jacqueline heen. Ik bereid me voor op een verschrikkelijke klap want ik kan niet meebewegen zonder Jacqueline ondersteboven te lopen. Shannah sjeest achter hem aan. Het einde van de lijn nadert. En kort rukje. Geen klap. Wel een losse husky. We roepen en even aarzelt Spot. Maar de verleiding is te groot en hij racet het bos in. Al snel helemaal uit zicht. 

De ring van de lijn licht in 2-en gebroken op het pad. Een paardenlongeerlijn dus. Ik vloek. Wat nu? Een husky los op een terrein van natuurmonumenten, waar ook nog eens Highlanders en paarden lopen naast de reeen die we eerder vandaag ook al tegen kwamen. Niet fijn. Ik roep nog een paar keer, weet eigenlijk dat het vergeefse moeite is. We zijn bijna bij de auto, maar Joost mag weten waar Spot heen is. We besluiten een stukje terug te lopen naar een kruising met een brede zandweg. Misschien zien we daar iets. 
Tegelijk probeer ik mijn uiterste redmiddel. Ik ga staan, plant mijn voeten stevig op het pad en gooi mijn hoofd achterover. Uit alle macht begin ik te huilen: "Spot waar ben je hier ben ik" is de emotie die ik uit probeer te drukken. 

Even verderop komen we nog wat mensen tegen met honden. Ze beloven naar hem uit te kijken en ik ben wel heel blij dat hij zijn penning met mijn mobiele nummer om heeft. Terwijl ik aan een gezin met kinderen uit sta te leggen dat ik het was die huilde en niet mijn hond (het was blijkbaar wel een goede imitatie) hoor ik ineens "daar is hij!". Als een blijde gup komt hij het pad af gesjeesd, helemaal vrolijk danst hij om me heen. We zijn allemaal blij en opgelucht. Hoewel. Er is er 1 die niet blij is. Spot krijgt even behoorlijk op zijn kop van Shannah. Dat zint haar echt niet, dat hij er zonder haar vandoor is gegaan! 
Beduusd komt Spot naast me zitten en laat zich rustig geïmproviseerd aanlijnen. Het is maar een paar minuten geweest, maar 't leek weer eens veel langer. Opgelucht hervatten we de natte route naar de auto's. Daar aangekomen leg ik spot vast aan een boom en eten Jacqueline en ik nog een lekker stuk vlaai. Shannah probeert wat te bietsen en Spot? Die niet. Die ligt te knikkebollen.
Knappe, vrolijk en lieve dame Shannah

"S avonds ligt hij naast me te dromen. Vast van zijn nieuwe vriendin. Ze is zwart en heeft een baard met neiging naar snor. Het deert hem allemaal niet. Ze is gewoon leuk. Daar zijn we het helemaal over eens! 





"Wist je dat" honden met een zwarte vlek op de tong beter speuren? 


Statige zwanen op 't water van 1 van de vele vennen. Sommige vennen liepen tot op het pad trouwens. 

Spot spot weer eens van alles - en geniet